May kinikilingan ang malalaking kumpanya ng midya

,

Noong Oktubre, muling idineklara ng Committee to Protect Journalists, isang internasyunal na organisasyon, ang Pi­li­pi­nas bilang pangatlo sa pi­na­ka­ma­du­gong ban­sa pa­ra sa mga ma­ma­ma­ha­yag. Mula pa 2010, pangatlo ang bansa sa naturang listahan. Ma­la­king bi­lang sa mga biktima ay mga myembro ng mga re­hi­yu­nal o pru­bin­syal na mas­mid­ya na pi­nas­lang du­lot ng ka­ni­lang pag­ba­ba­li­ta ng ka­ti­wa­li­an at iba pang ano­mal­ya ng mga na­kau­po sa po­der.

Sa isang ban­da, pi­na­tu­tu­na­yan ni­to ang tapang at pa­ni­nin­di­gan ng mga lo­kal at in­de­pendyen­teng mid­ya na gam­pa­nan ang ka­ni­lang tung­ku­lin na mag­bi­gay ng wastong im­por­mas­yon sa pub­li­ko. Sa ka­bi­lang ban­da, hin­di ni­to si­na­sa­la­min ang ka­ta­ngi­an ng do­mi­nan­teng mid­ya sa Pilipinas na kontro­la­do ng pi­na­ka­ma­la­la­king bur­ge­sya-kumpra­dor at si­nu­su­ha­yan ng mga ka­sa­pa­kat sa pu­li­ti­ka.

Sa aktwal, ang pi­na­ka­ma­la­la­king insti­tu­syon sa mid­ya sa ban­sa ay ha­wak ng ii­lang pa­mil­ya at pi­na­ka­ma­la­la­king upi­syal sa gub­yer­no sa ma­ta­gal nang pa­na­hon. Ma­yor­ya sa mga ito ay ni­lik­ha at pi­na­ta­tak­bo upang pa­na­ti­li­hin ang kontrol ng ma­la­la­king kumpra­dor sa iba pa nilang ne­go­syo, ­pakikipag­kum­pe­ti­syon, pag­ka­ka­mal ng hi­git pang tu­bo at pag­ta­ta­gu­yod ng ka­ni­lang interes sa pu­li­ti­ka at e­ko­no­m­ya. Ang ga­ni­tong ka­ta­ngi­an at sis­te­ma ng mid­ya ay ti­na­ta­wag na cor­po­ra­te me­dia.

Sa Pi­li­pi­nas, ilan sa ki­la­lang mga pa­nga­lan na may kontrol sa mid­ya ang pa­mil­yang Lo­pez at Gozon at ang kum­pan­yang pi­na­mu­mu­nu­an ni Ma­nu­el Pa­ngi­li­nan.

Ang mga Lo­pez ay may-a­ri ng ABS-CBN na may mga sub­sid­yar­yo sa rad­yo, te­le­bi­syon at pe­li­ku­la. Bu­kod di­to, may-a­ri rin si­la ng mga kum­pan­ya na lu­mi­lik­ha at nag­be­ben­ta ng kur­yen­te, real es­ta­te at te­le­ko­mu­ni­ka­syo­n. May mga sa­pi rin ang mga Lo­pez sa pag­ma­ma­nu­pak­tu­ra, re­mi­tans at iba pang ne­go­syo na may kaug­na­yan sa mid­ya.

Ang mga Gozon at Ji­me­nez na­man na may kontrol ng GMA 7 (kap­wa sa rad­yo at te­le­bis­yo­n) ay may in­te­res sa mga insti­tu­syong pam­pi­nan­sya at real es­ta­te. Pu­ma­sok na rin sa ne­go­syo ng mid­ya si Ra­mon Ang, may-a­ri ng San Mi­gu­el Cor­po­ra­ti­on. Noong 2017, bi­ni­li ni­ya ang Phi­lip­pi­ne Daily Inqui­rer, isa sa ma­yor na pa­ha­ya­gan sa ban­sa.

Ba­ga­mat mas ma­li­it ang ha­wak niyang TV5/Inte­rak­syon (te­le­bi­syon at pa­ha­ya­gan) kum­pa­ra sa GMA at ABS-CBN, ma­la­ki na­man ang implu­wen­sya ng kumpra­dor na si Pa­ngi­li­nan sa iba pang gru­pong midya at te­le­ko­mu­ni­ka­syo­n. Ga­mit ang pon­do at pa­ki­ki­pag­so­syo sa gru­po ng mga kum­pan­ya ng ne­go­sya­nteng Indo­ne­si­an na si Antho­ni Sa­lim, na­ka­bi­li siya ng sa­pi sa da­la­wang na­ngu­ngu­nang pa­ha­ya­gan sa ban­sa, ang Phi­lip­pi­ne Star at Phi­lip­pi­ne Daily Inqui­rer. Mayroon ding malawak na kontrol ang gru­pong Pa­ngi­li­nan-Sa­lim sa te­le­ko­mu­ni­ka­syon (Smart, Sun at PLDT) at ma­ging sa pi­na­ka­ma­la­king ne­go­syo sa ba­ta­yang ser­bi­syo ga­ya ng Me­ralco at May­ni­lad. Pi­na­ta­tak­bo rin ng grupo ang ope­ra­syon ng Ma­ni­la North Tollway at Cavi­tex, ilan sa pa­ngu­na­hing hay­wey sa Luzon.

Ma­la­king sa­lik kung si­no ang may kontrol ng kumpanya sa ka­li­dad at kre­di­bi­li­dad ng pag­ba­ba­li­ta at pag­ba­ba­ha­gi nito ng im­por­ma­syo­n. Ma­la­wak at ma­la­lim ang implu­wen­sya ni­to sa la­man, ti­po ng kwen­to, is­yu at ba­li­tang pinatatampok sa ka­ni­lang mga da­lu­yan (te­le­bi­syo­n, rad­yo o dyar­yo). Ti­ni­ti­yak ng mga nag­ba­ba­li­ta at may-a­ri ni­to na hin­di na­sa­sa­ling o na­ko­kompro­mi­so ang ka­ni­lang mga in­te­res, ang in­te­res ng ka­ni­lang mga ka­so­syo at mga kum­pan­yang bu­mi­bi­li ng pu­wang pa­ra sa ka­ni­lang mga pa­ta­las­tas. (Ting­nan ang kaug­nay na ar­ti­ku­lo: Kapitalistang midya na kontra mangagawa )

Pa­ra iwa­san ito, ibi­na­ba­ling ng mga kumpanya sa midya ang ka­ni­lang pag­ba­ba­li­ta ng mga ko­mun na kri­men na kadalasan ay ginagawang kahindik-hindik o kagulat-gulat para makaagaw ang atensyon ng publiko. Sa ila­lim ng ga­ni­tong pa­ma­ma­la­kad, ta­li ang ka­may ng mga ma­ma­ma­ha­yag at obligado silang sumunod sa pa­ta­ka­ran na nagta­taguyod sa in­te­res ng mga may-aring burgesya-kumpra­dor at kaal­ya­do nilang mga pu­li­ti­ko.

La­ga­nap ang kon­trakt­wa­li­sasyon at kawalang seguridad sa trabaho sa hanay ng mga mang­gagawa sa midya. Marami sa kanila ay basta na lamang sinisisante o hindi na binibigyan ng kontrata oras na igiit nila ang kanilang paninin­di­gan at mga karapatan.

May kinikilingan ang malalaking kumpanya ng midya