Tiyak na muling iinit ang pa­lig­sa­han ng US at Rus­sia sa pro­duk­syon at pag­ga­mit ng ar­mas nuk­le­yar ma­ta­pos ia­nun­syo ni Do­nald Trump, pre­si­den­te ng US, ang po­sib­leng pag-at­ras ng ban­sa sa Inter­me­dia­te-Ra­nge Nucle­ar Force Tre­aty (INF) noong Peb­re­ro 2.

Ka­pag iti­nu­loy ni Trump ang pag-at­ras, ku­sang ma­wa­wa­lan ng bi­sa sa US ang na­tu­rang tra­ta­do sa da­ra­ting na Hul­yo. Ipi­nag­ba­ba­wal sa INF ang pag­ga­mit ng mga mi­sayl na nuk­le­yar at kum­ben­syu­nal na may ka­ka­ya­hang lu­mi­pad ng dis­tan­syang 500 hang­gang 5,500 ki­lo­met­ro. Una itong pi­nir­ma­han noong 1987 ng noo’y pi­nu­no ng Soviet Uni­on na si Mik­ha­il Gor­bachev at pre­si­den­te ng US na si Ro­nald Rea­gan.

Una nang inat­ra­san ng US ang tra­ta­dong nag­ba­ba­wal sa pag­ga­mit ng mga mi­sayl na bal­lis­tic noong 2002. Sa nga­yon, isang tra­ta­do na la­mang, ang New Start na nag­li­li­mi­ta sa pag­ga­mit ng mi­sayl na may ma­la­yu­ang li­pad, ang ki­ni­ki­la­la ng da­la­wang ban­sa. Na­ka­tak­da na rin itong re­pa­su­hin at iba­su­ra ni Trump sa 2021.

Nga­yon pa la­mang, aba­la na ang US sa pro­duk­syon ng mga ba­gong ar­mas nuk­le­yar pa­ra idag­dag sa da­ti na ni­tong ma­la­wak na ar­se­nal. Ka­bi­lang di­to ang mga ar­mas nuk­le­yar sa mga sub­ma­ri­no ni­to. Na­ka­tak­dang tu­ma­bo ng bil­yun-bil­yong ki­ta ang pi­na­ka­ma­la­la­king kum­pan­yang gu­ma­ga­wa ng ar­mas tu­lad ng Boeing, Ho­ney­well Inter­na­tio­nal, Lockhe­ed Mar­tin at Northrop Grum­man sa pa­lig­sa­hang nuk­le­yar. Sa ka­sa­lu­ku­yan, ha­wak ng Rus­sia (da­ting Soviet Uni­on) at US ang 90% ng ar­mas nuk­le­yar ng buong mun­do.

Sa kaug­nay na ba­li­ta, na­ka­tak­da na ring at­ra­san ng US ang Arm Tra­de Tre­aty, isang tra­ta­dong nag­ba­ba­wal sa pag­be­ben­ta ng ar­mas sa mga ban­sang may em­bar­go at yaong gu­ma­ga­mit sa mga ito pa­ra sa he­no­sid­yo, mga kri­men la­ban sa sang­ka­tau­han o te­ro­ris­mo. Ang na­tu­rang tra­ta­do ay pi­nir­ma­han ng 101 ban­sa noong 2013, ka­bi­lang ang US, Ger­many, France at UK. Sa pag-at­ras sa tra­ta­do, maaa­ri nang wa­lang li­mi­ta­syong mag­ben­ta ang US sa mga pa­sis­tang ban­sa tu­lad ng Sau­di Ara­bia, na ban­tog sa pam­bo­bom­ba at pa­ma­mas­lang ng mga si­bil­yan sa Ye­men, at sa Pi­li­pi­nas, ka­hit ha­ya­gan ni­tong bi­na­ba­ti­kos ang “ge­ra sa dro­ga” ng re­hi­meng Du­ter­te.