Translation/s: Pilipino | English

Ki­na­hang­lang kon­so­li­da­hon sa ta­nang de­mok­ra­ti­kong pwer­sa ang ilang han-ay ug su­por­ta­han ang usag usa sa ilang mga de­mok­ra­ti­kong pa­kig­bi­sog ba­tok sa re­hi­meng Du­ter­te. Gi­ki­na­hang­lan kaa­yo ka­ron ang pa­nag­hiu­sa atu­ba­ngan sa su­nud-su­nod nga pag-a­ta­ke sa ti­ra­no sa in­te­res sa ka­taw­han.

Niad­tong Hul­yo 10, gi­pa­tu­man sa pa­pet nga kong­re­so ang man­do ni Du­ter­te nga ipa­si­ra­do ang ABS-CBN, isip la­kang per­so­nal nga pag­ma­ni­ma­los sa mid­yang na­hi­mong da­lan sa kri­ti­sis­mo ba­tok sa re­hi­men. Usa ki­ni ka tam­pa­rus sa ka­wa­ga­san sa pag­pa­da­yag ug tin-aw nga hul­ga sa mga mid­yang mi­ba­rog ba­tok sa ti­ran­ya. Gi­ha­ta­gag-da­lan usab sa pag­pa­si­ra­do sa ABS-CBN ang su­layng pag-i­log nii­ni sa mga oli­gar­kong gi­pa­bu­ran ni Du­ter­te.

Ayha nii­ni, gi­pir­ma­han ni Du­ter­te ang iyang ba­la­od sa te­ro­ris­mo nga ba­ngis pa sa ba­la­od mi­li­tar ni Marcos niad­tong 1972. Giang­kon ni­ya ang ga­hum nga ares­tu­hon nga wa­lay man­dam­yen­to ug pre­su­hon ang kin­sa­man su­lod sa 24 ka ad­law nga wa­lay ka­so ug wa­lay ka­tu­ngod nga ma­na­li­pud sa kau­ga­li­ngon. Pa­ga­tu­ku­ron ni­ya ang Anti-Ter­ro­rism Council (ATC) nga adu­nay ga­hum nga tag­don ang kin­sa­man nga “te­ro­ris­ta,” “na­lam­bi­git” o “na­ga­su­por­ta sa te­ro­ris­mo” ga­mit ang lu­bog ug hi­la­bi­han ka ma­lang­ku­bon nga de­pi­ni­syon sa ba­la­od. Mo­dug­tong ang ATC sa NTF-ELCAC aron kon­so­li­da­hon ang hun­tang mi­li­tar ni Du­ter­te.

Hu­man la­mang sa pi­pi­la ka ad­law, mia­ta­ke ang mga pwer­sa sa es­ta­do sa ti­bu­ok na­sud. Sa Mas­ba­te, gi­ma­sa­ker sa pu­lis ug mi­li­tar ang tu­lo ka mag-uu­ma. Su­nud-su­nod usab ang ka­so sa pag­pa­nga­res­to ug pag­pang­hul­ga sa mga ak­ti­bis­ta ug tig­pa­na­li­pud sa ka­tu­ngod-ta­wo sa Bicol ug May­ni­la. Gi­su­bay­ba­yan sa mga pu­lis ang mga de­monstra­syo­n, la­kip na ang mga mi­sang Ka­to­li­ko, sa nga­lan sa pag­pa­tu­man sa la­kang pa­ra sa pan­dem­ya.

Ka­ron nga gu­nit na sa es­ta­do ang ba­la­od sa te­ro­ris­mo, mas dag­han pa ang pa­gaa­ta­ke­hon ni Du­ter­te sa umaa­bot nga mga se­ma­na ug bu­lan. Ti­ma­il­han ki­ni sa iyang des­pe­ra­syon nga sum­pu­on ang nag­di­la­ab nga ka­su­ko ug nag­ka­ku­sog nga pro­tes­ta sa ka­taw­han ba­tok sa pal­ya­dong pag-a­tu­bang sa Covid-19, nag­kag­ra­beng ko­rap­syo­n, pag­gu­ba sa eko­no­mi­ya ug ka­wa­lay pag­pa­ka­ba­na sa pa­ngi­na­bu­hi­an ug pa­ngi­na­hang­lan sa ka­taw­han. Na­ngag­pas si­yang idu­so ang is­ke­mang tu­ku­ron ang usa ka pa­sis­tang dik­ta­dur­ya ug si­gu­ru­hon ang pag­pa­lug­way la­pas sa 2022 sa iyang pag­ha­ri o sa iyang pa­ga­pi­li­ong sa­li­gan­do.

Ki­na­hang­lang atu­ba­ngon ug pu­ka­non ang ha­li­maw nga si Du­ter­te sa hi­gan­teng ga­hum sa ka­taw­han aron ipa­tig­ba­baw ang de­mok­ra­sya ug ka­ga­wa­san. Aron du­gang nga mag­pa­ku­sog, ki­na­hang­lang mo­li­hok isip usa ang lain-la­ing sek­tor. Ki­na­hang­lang su­por­ta­han ang pa­nga­yo sa ma­tag usa. Sa in­gon nii­ning ka­him­tang la­mang ma­hug­pong ang ku­sog ug kai­sog aron mo­ba­rog ba­tok sa ti­ran­ya.

Sam­tang gi­na­sing­git ang pag­ba­su­ra sa ba­la­od sa te­ro­ris­mo ug ang pag­pa­ba­lik sa ABS-CBN, ki­na­hang­lan usab nga su­por­ta­han ang sing­git sa mga nars ug ma­mu­mu­ong pang­la­was alang sa pro­tek­syon ug du­gang-swel­do ug lib­reng mass tes­ting aron ma­pug­ngan ang pan­dem­ya; sa mga dray­ber sa dyip aron ma­ka­ba­lik sa pag­pa­ma­sa­da, ug sa mga ma­mu­muo alang sa du­gang nga su­hu­lan ug ka­lu­wa­san sa tra­ba­ho. Ki­na­hang­lang du­ngan-du­ngan ni­lang idu­so ang sub­sid­yo alang sa mi­nil­yong na­wad-an og tra­ba­ho ug ki­ta ug gag­mayng ne­go­syo nga na­lu­gi tu­ngod sa lockdown. Ki­na­hang­lan si­lang ma­kig­hiu­sa sa sing­git sa mga mag-uu­ma ug ma­ngi­ngis­da ba­tok sa ma­gun-u­bong mga pro­yek­tong pang-imprastruk­tu­ra, mi­na ug uban pang ne­go­syo nga mag­pa­la­yas ka­ni­la gi­kan sa ilang mga pu­loy-a­nan, yu­ta ug pa­ngis­daa­nan; sa mga ka­tu­tu­bo ug ma­sa sa ka­ba­ni­kan­han ba­tok sa oku­pa­syong mi­li­tar sa ilang mga ko­mu­ni­dad, pag­pang­had­lok ug mga bru­tal nga kam­pan­ya sa pag­pa­ma­tay, pag­pang­da­git, pag­pa­mom­ba, pag­pa­ngan­yon ug pag­pa­nga­bu­so sa ka­tu­ngod-ta­wo nga ta­tak sa “kontra­in­sur­hen­si­ya” sa re­hi­men; sa mga ba­ta, ka­ba­tan-o­nan ug mga mag­tu­tud­lo aron lu­was nga ab­li­han ang mga eskwe­la­han; ug sa mga mig­ran­te alang sa ayu­da ug lu­was nga pag-u­li.

Ba­ngis apan ma­sa­ki­ton ug hi­ma­lat­yon ang ha­li­maw nga si Du­ter­te. Gi­pa­hi­mus­lan ni­ya ang pan­dem­ya aron angku­non ang ma­luk­pa­nong ga­hum, ug ma­ngaw­kaw og ba­han­di pi­naa­gi sa ko­rap­syon sa pon­dong pang­pub­li­ko. Gi­pa­lu­hod ni­ya ang dag­kung ne­go­syo sa pag­pang­hul­gang ipa­si­ra­do o ilu­gon ang ilang kab­ta­ngan ug ope­ra­syo­n. Gi­pai­la­lum ni­ya ang ti­bu­ok po­pu­la­syon sa pag­pa­mig-ot nga ba­la­od mi­li­tar nga hi­nung­dan sa ma­luk­pa­nong pag-an­tus. Na­pu­lo­an ka li­bo ang gi­da­kop sa nga­lan sa “pang­pub­li­kong pang­la­was.” Gi­pa­tay ni­ya ang mga ak­ti­bis­ta ug gip­re­so ang mga kri­ti­ko. Pi­pi­la ka bi­nil­yong pi­song mga erop­la­no, he­li­kop­ter, kan­yon ug uban pang ga­mit ig­gu­gu­bat ang gi­pa­lit, sam­tang na­ngu­tang og $5 bil­yong alang sa iyang gi­na­pa­bu­rang mga pro­yek­tong pang-imprastruk­tu­ra sa kaa­lau­tan sa lo­kal nga eko­no­mi­ya ug pa­ngi­na­bu­hi­an sa ka­taw­han.

Apan sa ma­tag pag­tam­pa­rus ni Du­ter­te sa ka­taw­han, la­baw si­yang na­hi­mu­lag. Di­hang gia­ta­ke ni­ya ang ka­ga­wa­san sa pag­pa­da­yag sa pag­pa­si­ra­do sa ABS-CBN, miul­bo ang ka­su­ko sa mga ta­wong-mid­ya ug ma­mu­muo sa mid­ya, la­kip na ang ti­bu­ok ka­taw­han. Di­hang gi­pir­ma­han ni­ya ang ba­la­od sa te­ro­ris­mo, gi­pasuko ni­ya di­li la­mang ang ka­taw­hang Pi­li­pi­no, kun­di­li la­kip na usab ang ka­taw­han ug mga or­ga­ni­sa­syon sa lain-la­ing ba­hin sa ka­li­bu­tan. Du­gang ka­su­ko ang moul­bo sa la­raw nii­ning idu­os ang pag-u­sab sa konsti­tu­syon aron tu­gu­tan ang mga lang­yaw sa 100% nga pag-ang­kon sa mga empre­sa ug yu­ta, in­gon­man, aron tang­ta­ngon ang mga ki­nu­tu­ban sa pag­pa­bi­lin sa po­der aron ha­ta­gag da­lan ang pag­pa­bi­lin ni Du­ter­te sa ga­hum la­pas sa 2022.

La­pad nga han-ay sa mga de­mok­ra­ti­kong pwer­sa ang na­ka­ba­rog ka­ron ba­tok sa ti­ra­ni­kong re­hi­men ni Du­ter­te, gi­kan sa pat­ri­yo­ti­ko ug de­mok­ra­ti­kong mga or­ga­ni­sa­syo­n, al­yan­sa ug ka­li­hu­kang ma­sa; hang­tud sa mga pwer­sa sa kon­ser­ba­ti­bong opo­si­syo­n, la­kip na ang sim­ba­hang Ka­to­li­ko, dag­kung ne­go­syo ug kad­tong ta­go nga anaa sa bu­ruk­ra­sya ug sa AFP ug PNP.

Ki­na­hang­lang pa­di­laa­bon ang mga martsa sa ka­da­la­nan ug dag­kung de­monstra­syon sa mga umaa­bot nga se­ma­na ug bu­lan aron suk­lan ang te­ro­ris­tang tam­pa­rus sa re­hi­men. Sam­tang mas da­ku ug sun­sun ang mga de­monstra­syo­n, si­gu­ra­dong hi­ka­wan og su­por­ta sa dis­gus­ta­dong mga upi­syal sa mi­li­tar ug pu­lis ang re­hi­men, in­gon­man ang in­ter­na­syu­nal nga ko­mu­ni­dad, ug idu­so ang pro­se­so sa pag­pu­li su­bay sa konsti­tu­syong 1987.

Ka­tim­ba­ya­yong sa ka­taw­hang Pi­li­pi­no ang ta­nang re­bo­lu­syo­nar­yong pwer­sa ila­lum sa Par­ti­do sa la­raw nga ma­ki­tang ta­pu­son ang ilang pag-an­tus ila­lum sa ti­ra­ni­kong re­hi­men. Sam­tang na­ga­pa­hi­ga­yon og ser­bi­syo alang sa pang­pub­li­kong pang­la­was ug kaa­yu­hang pang-e­ko­no­mi­ya sa ma­sang mag-uu­ma, ang mga ar­ma­dong re­bo­lu­syo­nar­yong pwer­sa ila­lum sa Ba­gong Huk­bong Ba­yan ki­na­hang­lang mag­lun­sad og mga tak­ti­kal nga open­si­ba aron pa­na­lip­dan ang ka­taw­han ba­tok sa te­ro­ris­tang mga tam­pa­rus sa re­hi­meng Du­ter­te.

Ta­li­wa­la sa pan­dem­yang Covid-19, ang pa­da­yong nga pra­yo­ri­dad sa re­hi­men sa pag­tu­kod sa pa­sis­tang dik­ta­dur­ya ang nag­bu­tang sa pe­lig­ro sa mga de­mok­ra­ti­kong ka­tu­ngod sa ka­taw­han ug sa ilang pang­la­was. Adu­nay la­pad nga pa­nag­hiu­sa nga ki­na­hang­lang ta­pu­son na ang pag­ha­ri sa ti­ra­no. Ki­na­hang­lan nang hu­got nga mag­hiu­sa ug mo­ba­rug ang ka­taw­hang Pi­li­pi­no!