Noong Hulyo 8, pinahintulutan na ng Inter-Agency Task Force (IATF) on Emerging Infectious Diseases ang pagbubukas ng mga barberya, parlor at salon nang hanggang 50% ng karaniwang kapasidad ng mga ito sa Metro Manila. Kabilang sa mga rekisitong inilatag ng task force ay ang pagrerehistro ng lahat ng kostumer ng mga negosyo gamit ang “contact tracing application” tulad ng StaySafe.Ph.

Ang StaySafe.Ph ay prog­ra­ma sa “smartpho­ne” na nag­re­re­histro sa lo­ka­syon ng isang in­di­bid­wal saan man si­ya ma­ka­ra­ting. La­yu­nin diu­ma­no ng mga “app” na ito ang ma­bi­lis at ma­da­ling pag­bi­bi­gay ng im­por­ma­syon sa mga in­di­bid­wal na may na­ka­sa­la­mu­hang nag­po­si­ti­bo sa Covid-19 sa pa­ma­ma­gi­tan ng pag­re­histro ng ka­ni­lang nu­me­ro sa mga ti­na­tang­ki­lik na negosyo.

Ang app na ito ay ga­wa at pi­na­ta­tak­bo ng Mul­tiSys Techno­logy Corp. Inen­dor­so ito ni Her­mo­ge­nes Espe­ron ng Na­tio­nal Secu­rity Council (NSC) at ng mga he­ne­ral ng IATF. Gi­na­wa itong upi­syal na ga­mit ng IATF noong Abril 22. Tar­get ng Mul­tiSys na sak­la­win ang ka­la­ha­ti ng po­pu­la­syon ng Pi­li­pi­nas. May ak­ses ito sa la­hat ng ak­ti­bong sel­pon at di­rek­tang pumapasok ang mga pa­ba­tid ni­to sa pa­ma­ma­gi­tan ng De­partment of Infor­ma­ti­on and Com­mu­nica­ti­ons Tech­no­logy (DICT).

Ang Mul­tisys Techno­lo­gi­es Corp. ay iti­na­yo ni David Almi­rol Jr., da­ting emple­ya­do sa ba­se mi­li­tar ng US sa Iraq. Na­ki­la­la si­ya ni Espe­ron noong 2016 at nag­sil­bing tek­ni­kal na kon­sul­tant ng NSC noong 2017. Tu­mang­gap si­ya ng ilang pro­yek­tong may kaug­na­yan sa “technical surveil­lance” mu­la sa ahen­sya. Na­pa­ba­li­tang ang StaySafe.Ph ay sad­yang pi­na­ga­wa ng NSC at ng Na­tio­nal Intel­li­gence Coor­di­na­ting Agen­cy. Ha­wak ng PLDT ang 45% ng kum­pan­ya mu­la 2018.

Ma­ra­ming eksper­to sa tek­no­lo­hi­ya ang nag­pa­ha­yag ng agam-a­gam sa pag­ga­mit ng StaySafe.Ph. Ani­la, ma­la­ki ang po­si­bi­li­dad na ga­ga­mi­tin ito ng es­ta­do pa­ra tik­ti­kan ang ma­ma­ma­yan at la­ba­gin ang ka­ni­lang ka­ra­pa­tan sa pri­ba­si­ya. La­bis-la­bis ang ki­nu­ku­ha ni­tong mga per­mi­so at im­por­ma­syon mu­la sa sel­pon na gu­ma­ga­mit di­to. Li­ban sa pag­tum­bok sa lo­ka­syon ng may-a­ri ng sel­pon, maaa­ri ni­tong ba­sa­hin at ba­gu­hin ang mga teks at kon­tak, buk­san ang ka­me­ra at mik­ro­po­no pa­ra ku­mu­ha ng la­ra­wan, bid­yo o au­dio, ting­nan ang iba’t ibang im­por­ma­syon sa sel­pon, ba­gu­hin ang “set­ting­s” ni­to at iba pa.

Wa­lang dek­la­ra­dong pa­ta­ka­ran sa pri­ba­si­ya ang app at hin­di ma­li­naw kung saan da­dal­hin at paa­no ga­ga­mi­tin ang im­por­ma­syong ma­ku­ku­ha ni­to pag­ka­ta­pos ng pan­dem­ya. Maaa­ri itong ga­mi­tin ng na­kau­po sa po­der pa­ra abu­tin ang mga bo­tan­te sa su­su­nod na elek­syo­n. Maaa­ri rin itong ipag­bi­li ng kum­pan­ya sa mga in­te­re­sa­dong ne­go­syo.

Pi­na­nga­ngam­ba­hang ga­ga­mi­tin ito pa­ra sa sar­bey­lans sa mga kriti­ko at ka­la­ban ng re­hi­meng Du­ter­te sa pu­li­ti­ka, la­lu­na sa ila­lim ng ba­gong-pa­sang Anti-Ter­ror Law. Isa sa mag­ka­ka­ro­on ng ak­ses sa ma­ti­ti­pong im­por­ma­syon ay ang Na­tio­nal Bu­reau of Inves­ti­ga­ti­on, ang ahen­syang nag­ha­ha­bol sa mga kri­ti­ko ni Rod­ri­go Du­ter­te sa ta­bing ng “pag­pi­gil” sa pagkalat ng pekeng mga balita.

Noong Hun­yo 29, nag­ha­pag ng pa­nu­ka­la ang blo­keng Ma­ka­ba­yan pa­ra im­bes­ti­ga­han ng Kong­re­so ang mga ire­gu­la­ri­dad at usa­pin sa pri­ba­si­ya ng app. Pi­nan­sin ng mga kong­re­sis­ta ang mga rek­la­mong ini­ha­pag ng da­ting upi­syal ng DICT na si Eli­seo Rio Jr. Ayon sa upi­sya­l, wa­la ta­la­gang ka­ka­ya­han sa con­tact tracing ang app. Ang ta­nging na­ga­ga­wa ni­to noong pa­na­hong inen­dor­so ng IATF ay ku­mu­lek­ta ng mga nu­me­ro ng sel­pon at ng mga lo­ka­syon ni­to. Hin­di ito na­ka­ug­nay sa da­ta­ba­se o mga pag­si­si­kap ng De­partment of Health at mga ba­ra­ngay na di­rek­tang nag­sa­sa­ga­wa ng con­tact tracing.