Perwisyong dala sa wala’g too nga pagpangutang ni Duterte
Ikaduhang bahin sa serye kalabot sa padayon nga pagpangutang sa rehimeng Duterte. Basaha ang unang bahin, “Dinagkung pagpangutang sa ngalan sa pandemya,” sa Ang Bayan, Agosto 21, 2020.
Gibanabana sa mga upisyal sa ekonomiya sa rehimeng Duterte niadtong Agosto 26 nga mokabat na sa P10.16 trilyon ang kinatibuk-an utang sa gubyerno sa katapusan sa 2020. Mas taas kini og 31% sa nataho niadtong niaging tuig. Mahimong kabahin niini ang dugang P160 bilyon nga nakatakdang utangon sa rehimen sa bulan sa Setyembre.
Aron hataga’g rason ang wala’g too nga pagpangutang, subli-subli nga ginapagawas sa rehimen sa publiko nga subling pasikaron sa matigum niining utang ug pondo ang ekonomiya. Bisan paman, sama sa nangagi, tin-aw nga walay laing ibunga ang pagpangutang kundili labaw pang pagkabangkarote nga nag-unang pas-anon sa katawhan.
Sa mosunod nga tuig, planong maggahin sa rehimen og ₱531.5 bilyon alang sa pagbayad sa interes sa mga utang niini. Ang maong balor katugbang sa 12% sa ₱4.51 trilyon nga sugyot nga badyet sa parehong tuig. Buot ipasabot, sa matag ₱10 nga pagagastuhon sa reaksyunaryong gubyerno, kapin piso ang pangbayad sa utang. Gibanabana nga mosaka ang abereyds sa interes sa pautang sa mosunod nga tuig ngadto sa 3-4.5% gikan 2.5-3.5%.
Nahisukip sa sugyot nga badyet nga katugbang niini ang subling utangon sa parehong tuig aron direktang gahinan og pondo ang mga yaweng programang pangimprastruktura sa rehimen. Bisan og kulang kaayo ang gigahin niining pondo alang sa ayuda, pautang ug uban pang serbisyo nga direktang mapahimuslan sa katawhan aron makawas-as sa krisis sa panginabuhian nga gibunga sa lockdown ug pandemya.
Wala pa sa sugyot nga badyet ang igahin isip pangbayad sa prinsipal nga mga pautang. Karong tuiga, naggahin ang rehimen og ₱582.1 bilyon alang niini. Gikan 2017, mikabat na sa ₱3.25 trilyon ang gigahin sa rehimeng Duterte aron bayaran ang utang sa reaksyunaryong gubyerno, 47% niini ang bayad sa interes.
Awtomatikong pagbayad
Obligado ang reaksyunaryong gubyerno nga magtagana og dakung bahin sa nasudnong badyet para sa pangbayad sa utang. Ginatakda sa Automatic Appropriations Law ang awtomatikong paggahin og pondo alang sa pagbayad sa utang ayha maggahin alang sa uban pang mga esensyal nga operasyon, gasto ug programa. Sa tibuok kalibutan, ang Pilipinas lamang ang adunay ingon niining klase nga balaod. Gihimo kining balaod sa unang rehimeng US-Aquino nga nagsaad nga pagabayaran “sa ulahing sentimo” ang mga giutang ug gikurakot sa diktaduryang Marcos.
Ilalum ni Duterte, gibanabana nga katugbang sa 22% sa nasudnong badyet kada tuig ang ginagahin alang sa pagbayad sa utang.
Kanunay nga kulang ang pondo busa kasagarang dili paigo ang ginagahin nga badyet alang sa mga katilingbanong serbisyo. Tungod sa grabe nga pagsalig sa dugang nga pagpangutang aron abagan ang nagkadakung depisito niini sa badyet, naobliga ang rehimen nga sundon ang mga neoliberal nga palisiya nga gidikta sa mga imperyalistang bangko ug institusyong pangpinansya. Lakip sa mga ginaduso sa rehimen karon ang pagpahamtang og dugang nga buhis sa mga batakang produktong pagkaon sama sa bulad ug nudels, ug sa serbisyo sa mga platapormang digital (Netflix, Facebook, Twitter, ug uban pa). Obligado na usab nga magbayad og buhis ang gagmayng negosyante sa internet. (Basaha ang kalambigit nga artikulo sa Ang Bayan, Hulyo 21.)
Dili na bag-o kang Duterte ang maong mga rekomendasyon. Sa wala pa ang kadaut sa pandemya, subsub na niyang gipatuman ang pipila sa maong mga repormang neoliberal aron makakuha ang Pilipinas og “taas nga grado” sa mga tigpautang. Pipila lamang sa mga paantus nga palisiya nga ginapatuman sa iyang rehimen ang TRAIN ug Rice Liberalization Law, repormang K-12, pribatisasyon sa mga pagpanag-iya sa estado sama sa airport sa Clark, ubos nga badyet ug paggasto alang sa panglawas, edukasyon, ug daghan pang uban.
