“Modernisasyon” sa AFP, nakasandig sa US
Nakasandig ang modernisasyon sa Armed Forces of the Philippines (AFP) sa gamit, pagbansay ug ayuda sa US. Mayorya sa dagkung aytem, sama sa mga eroplano, barko ug helikopter, pwede lang paliton sa mga kumpanyang Amerikano ug sa ilang mga subsidyaryo ug kakunsabo sa mga kaalyadong nasud sama sa Israel, Brazil ug Jordan. Ginaduso sa mga upisyal sa AFP nga mga hinimo sa US o sa mga kasosyo sa US ang haum sa kasamtangang mga gamit ug sistema sa AFP. Kini ang pinakadakung babag sa unsamang plano sa rehimen nga mopalit og armas gikan sa China o Russia.
Kini usab ang hinungdan kung nganong dili kanus-a man katoohan ang pagbasura sa Visiting Forces Agreement (VFA). Hugot nga nakalambigit ang ayudang militar sa US sa ekstra-teritoryal nga mga katungod ug pribilehiyo nga ginatagamtam sa mga tropa niini sa nasud. Anaa sa interes ni Duterte nga sigurohong moganar ang ayuda sa AFP isip pagpailub sa mga upisyal militar nga nangandoy sa “modernong” kahimanan. Naglaway ang mga heneral sa dagkung kontrata alang sa pagpalit niini, lakip na ang mga kontrata alang sa pagmantine nga mamahimong tinubdan sa kikbak sulod sa mubo nga panahon.
Gawas sa mga bakak ni Duterte, wala nahimong hisgutanan ang “dili resolbadong” istatus sa VFA sa milabayng duha ka tuig. Nadayon ang dagkung pagbansay militar nga nakaplano sa 2019. Wala nadayon ang Balikatan 2020 nag-una tungod sa pandemyang Covid-19. Ingonman, padayon lang ang mas gamay nga mga pagbansay. Halos walay puas ang presensya sa mga barkong iggugubat sa US sa kadagatan sa Pilipinas, nga nagsilbing lunsaranan sa mga “war game” ug operasyon sa “gawasnong paglawig” sa South China Sea.
Niadtong Oktubre 2020, nadayon ang tigum sa tag-as nga upisyal-militar sa Pilipinas ug US nga milangkob sa Security Engagement Board. Sa maong tigum, gitakda ang mga aktibidad sa militar sa US sa Pilipinas. Usa dinhi ang ginaduso nga subling paglunsad og Balikatan sa umalabot Mayo.
Bugti niini, gitanyagan sa US ang AFP og dagkung aytem sa programang modernisasyon sa tuig 2019-2020. Niadtong Pebrero 17, gipasinayaan sa AFP ang una sa duha ka eroplanong pangtransportasyon nga C-130 Hercules sa Villamor Airbase. Sa usa ka seremonya niadtong Pebrero 13, kung asa dinapit mismo si Duterte, gipanghinambog sa AFP ang mga bag-ong eroplano sa Philippine Air Force. Lakip dinhi ang unum ka pangtransportasyong helikopter nga S70i Blackhawk ug unum ka eroplanong pang-atake nga A-29B Super Tucano. Lakip sa nakaladlad ang unum ka Hermes 900 ug upat ka Hermes 450—mga drone nga ginagamit sa paniktik, sarbeylans ug rekon.
Midawat usab ang AFP og mga misayl ug usa ka sistema sa ScanEagle UAV (nga adunay walo ka drone) sa ulahing kwarto sa 2020. Gipasa kini pinaagi sa US Defense Security Cooperation Agency, ang ahensyang nagadumala sa pagbaligya sa mga karaan ug sa wala na ginagamit nga sakyanan ug himang militar sa US.
Dugang niini ang gidawat sa AFP nga “donasyon” gikan sa Jordan nga gatusan ka M14 ug duha ka karaang pang-atakeng helikopter nga Bell AH-1S Cobra.
Matud mismo sa embahada sa US sa nasud, ang Pilipinas ang adunay pinakadakung nakuhang ayudang militar sa US sa rehiyon sa Indo-Pacific. Matud niini, mikabat sa ₱33 bilyon ang kantidad sa mga nadeliber niining mga eroplano, barko, sakyanang iggugubat, mubong armas ug uban pang himang militar gikan 2015 hangtud 2020.
Dugang sa maong kantidad ang pondong gigamit sa US sa mga operasyon ug suportang militar nga gipaagi sa Operation Pacific Eagle-Philippines (OPE-P). Niadtong 2020, halos ₱4 bilyon ang gigasto niini sa paghatag og suportang intelidyens, sarbeylans ug rekon gikan sa kahanginan sa mga operasyong kombat sa AFP ug Philippine National Police sa Mindanao. Nakapailalum ang OPE-P sa Overseas Contingency Operations sa US nga kanhing naila isip mga operasyong kontra-terorismo.
Sa pagdungog sa Senado niadtong Pebrero 2020, gisulti sa kalihim sa relasyong panggawas sa Pilipinas nga si Teodoro Locsin, Jr. nga posibleng dili madayon ang $245 milyong planong ayuda sa US sa AFP kung ibasura ang VFA. Lain pang ginapangandoy sa AFP ang dugang napulo ka helikopter nga Black Hawk, unum hangtud walo ka ScanEagle UAV ug mga howitser.