Pa­nawagan para sa ar­ma­dong pag­la­ban sa Myan­mar, lumalakas

,

Tu­mi­ting­kad ang pa­nga­ngai­la­ngan pa­ra sa ar­ma­dong pag­la­ban sa Myan­mar (da­ting Bur­ma) sa ha­rap ng ha­los araw-a­raw na pa­ma­mas­lang ng hun­tang mi­li­tar sa mga si­bil­yang nag­pup­ro­tes­ta. Sa loob ng ban­sa, lu­ma­la­ga­nap ang pa­na­naw na hin­di na sa­pat ang mga ra­li, ba­ri­ka­da at si­bil na pag­su­way. Ito ay da­hil ha­bang nag­ta­ta­gal, la­long na­gi­ging bru­tal ang Tat­ma­daw (ta­wag sa pwersang mi­li­tar ng Myanmar).

Noong Mar­so 26, 114 ang pinatay ng hunta sa isa sa pina­ka­madugong araw sa higit 2-buwan nang mga protesta ng mamamayan. No­ong Abril 3, uma­bot na sa 550 ang pinatay ng hun­­ta sa desperasyon nitong ma­na­ti­li sa poder. Apatnapu’t anim nito ay mga bata. Mahigit sa 2,750 ang ikinu­long.

Sa ulat ng mga in­ter­na­syu­nal na pa­ha­ya­gan, may­ro­on nang mga ak­ti­bis­ta mu­la sa mga sentrong ur­ban na nag­lu­lun­sad ng pag­sa­sa­nay-mi­li­tar sa lokal na mga es­ta­do (katumbas sa rehiyon) sa hang­ga­nan ng ban­sa. Ang mga es­ta­dong ito ay te­ri­tor­yo ng mga pam­ban­sang mi­nor­ya ng Myan­mar kung saan umii­ral ang iba’t ibang ar­ma­dong gru­po. Ti­na­wag ng es­ta­do ang mga ito bi­lang mga ethnic ar­med or­ga­niza­ti­on (EAO o ar­ma­dong or­ga­ni­sa­syong et­ni­ko.) Ang mga gru­pong ito ay lu­ma­ban sa de­ka-de­ka­da nang pag­sa­sa­man­ta­la at pang-aa­pi ng hun­tang mi­li­tar at ma­ging sa gub­yer­nong pi­na­mu­nu­an ni Aung San Suu Kyi at Na­tio­nal Lea­gue of De­mocracy (NLD). Noong 2015, pu­mir­ma ang 16 sa mga gru­pong ito sa isang pam­ban­sang ka­sun­du­an sa ti­gil-pu­tu­kan ka­pa­lit ng pag­ga­lang ng es­ta­do sa ka­ni­lang aw­to­no­mi­ya.

Nang ina­gaw ng Tat­ma­daw ng es­ta­do po­der noong Peb­re­ro 1, agad na ibi­nu­kas ng mga ar­ma­dong gru­pong et­ni­ko ang ka­ni­lang mga te­ri­tor­yo sa gi­pit na mga ak­ti­bis­ta at myembro ng NLD. Ki­nun­de­na ni­la ang ku­de­ta at iti­nu­ring na na­wa­lan na ng bi­sa ang ka­ni­lang pi­nir­ma­han na pam­ban­sang ka­sun­du­an sa ti­gil-pu­tu­kan nang ata­ke­hin ng Tat­ma­daw pa­ti ang ka­ni­lang mga te­ri­tor­yo.

Ma­ha­ba ang ka­say­sa­yan ng ar­ma­dong pag­la­ban sa Myan­mar. Ma­sa­sa­bing hin­di ito na­wa­la mu­la 1939, kung kai­lan unang na­buo ang Par­ti­do Ko­mu­nis­ta ng Bur­ma. Pi­na­mu­nu­an ng mga ko­mu­nis­ta ang ar­ma­dong pag­la­ban sa ko­lon­ya­lis­tang Bri­tish mu­la 1939-1941, ma­na­na­kop na Ja­pa­ne­se (1941-1945), mu­ling pag­ba­lik ng ko­lon­ya­lis­tang Bri­tish (1948-1962) at sa ka­lau­nan, la­ban sa pa­pet na gub­yer­nong si­bil at pu­ma­lit di­to na hun­tang mi­li­tar mu­la 1962.

Tu­lu­yang na­lu­saw ang par­ti­do ko­mu­nis­ta noong 1989 pe­ro nag­pa­tu­loy ang pa­na­ka-na­kang pag­la­ban ng na­la­la­bing mga ko­mu­nis­tang ele­men­to. Ma­ra­mi sa ka­ni­la ang tu­mu­long sa pag­buo ng mga ar­ma­dong gru­po ng iba’t ibang pam­ban­sang mi­nor­ya pa­ra sa pam­ban­sang pag­la­ya at pag­pa­pa­sya­-sa-sa­ri­li. Hin­di ba­ba­ba sa 28 pang ibang ar­ma­dong gru­pong et­ni­ko ang umii­ral sa Myan­mar sa nga­yon.

Pa­nawagan para sa ar­ma­dong pag­la­ban sa Myan­mar, lumalakas