Sa nakaraang tatlong ling­go, sumibol sa iba’t ibang bahagi ng bansa ang mga com­mu­nity pantry (paminggalang bayan). La­yu­nin ng mga ito na big­yan ng kagyat at pan­sa­man­ta­lang tu­long ang mga Pi­li­pi­nong na­wa­lan ng tra­ba­ho o di ka­ya’y ka­karampot ang na­tang­gap na ayu­da mu­la sa gub­yer­no. Na­ki­la­la ang ini­sya­ti­bang ito na may panawagang: “mag­bi­gay ayon sa ka­ka­ya­han, ku­mu­ha ba­tay sa pa­nga­ngai­la­ngan.”

Umaa­bot na sa 1,067 ang mga bi­nuk­sang com­mu­nity pantry ng iba’t ibang karaniwang tao, mga per­so­na­he at or­ga­ni­sa­syon sa ka­sa­lu­ku­yan. Han­dog ng mga ito ay bi­gas, gu­lay, de­la­ta at iba pang pag­ka­in na maa­aring pag­ka­sya­hin sa isang araw o isang kai­nan. Kilu-kilometro ang pila sa mas es­ta­bi­li­sa­dong mga pantry, mu­la ma­da­ling araw hang­gang magdi­lim.

Anang Par­ti­do Ko­mu­nis­ta ng Pi­li­pi­nas (PKP), “Ang mga ini­sya­ti­bang ito ng da­ma­yan ay ma­la­kas na pag­pu­na at pag­sa­sak­dal sa ma­lub­hang mga ka­bi­gu­an ng gub­yer­nong Du­ter­te na tu­gu­nan ang mga pa­nga­ngai­la­ngan ng ma­ma­ma­yan sa ha­rap ng pan­dem­yang Covid-19 at lu­ma­la­lang ka­la­ga­yang pang-e­ko­nom­ya.”

Inspi­ra­syon ng Ma­gin­ha­wa Com­mu­nity Pantry

Nag­si­mu­la ang ide­ya ng com­mu­nity pantry nang mag­la­gay ng isang ma­li­it na ka­ri­ton si Ana Pat­ricia Non, isang maliit na negosyante, noong ikat­long ling­go ng Abril sa ka­ha­ba­an ng Ma­gin­ha­wa St., Ba­ra­ngay Teachers’ Vil­la­ge East, Quezon City na may­ro­ong ilang gu­lay, de­la­ta, bi­gas at iba pang pan­ta­wid-gu­tom. Ayon sa kan­ya, si­ni­mu­lan ni­ya ang ini­sya­ti­ba da­hil “pa­god” na si­ya sa kawalan o kakulangan ng tugon ng gub­yer­nong Du­ter­te sa ha­rap ng kri­sis.

Nag­lu­wal ang ini­sya­ti­ba ng pa­ni­ba­gong mga com­mu­nity pantry sa buong ban­sa. Daan-da­an ang bi­nuk­san ng mga ka­ba­ta­an, mga mag­ka­ka­pit­ba­hay, ma­pag­ka­wang­ga­wang in­di­bid­wal at per­so­na­li­dad. Nag­bu­kas din ng mga pantry ang mga de­mok­ra­ti­kong or­ga­ni­sa­syon sa ka­lun­su­ran. Sa ilang lugar, ka­sa­bay ng pa­ma­ma­ha­gi ng pag­ka­in ang pag­pa­pa­pir­ma sa pe­ti­syon na nag­su­su­long ng ₱10,000 ayu­da pa­ra sa la­hat at pa­na­wa­gan pa­ra sa pagbibitiw sa pwes­to ni Du­ter­te da­hil sa bi­gong pag­tu­gon sa kri­sis sa ka­bu­ha­yan.

Nag­ta­yo rin ng mga com­mu­nity pantry ang iba’t ibang insti­tu­syong re­li­hi­yo­so sa ka­ni-ka­ni­lang mga sak­law na lu­gar. Hi­ni­ka­yat pa ng Cat­ho­lic Bis­hops Confe­rence of the Phi­lip­pi­nes (CBCP) ang mga Ka­to­li­kong sa­ma­han at or­ga­ni­sa­syon na tu­la­ran ang ha­lim­ba­wang ito ng pag­tu­tu­lu­ngan. Ma­ging ang mga sa­ma­han ng mga ar­tis­ta, mu­si­ke­ro, at ma­ra­mi pang mga per­so­na­he ay nag­bu­kas ng kani-kanyang mga com­mu­nity pantry.

­Red-tag­ging at pa­na­na­bo­ta­he ng re­hi­meng Du­ter­te

La­lu­pang lu­ma­ga­nap ang mga ini­sya­ti­ba ma­ta­pos i-red-tag ng mga ta­ga­pag­sa­li­ta ng Na­tio­nal Task Force to End Local Com­mu­nist Armed Conflict (NTF-ELCAC) ang mga com­mu­nity pantry. Isi­nai­la­lim sa sar­bey­lans ang ilan sa mga pantry at ti­nang­kang ta­ku­tin ang mga or­ga­ni­sa­dor. Sa ka­so ng da­la­wang pantry sa Ca­ga­yan de Oro, nag­pa­ka­lat ng mga polyeto ang es­ta­do pa­ra si­ra­an ang mga or­ga­ni­sa­dor. Nag­lun­sad ang ahen­sya ng kam­pan­yang pa­ni­ni­ra la­ban kay Non, na ini­ham­bing ni Gen. Anto­nio Par­la­de kay Sa­ta­nas sa isa sa kan­yang mga pa­ha­yag.

Dulot nito, bu­mu­hos ang ba­ti­kos kay Par­la­de at sa NTF-ELCAC na nag­pa­la­kas sa pa­na­wa­gang tang­galan ng pon­do ang ahen­sya. Uma­bot ang pa­na­wa­gang ito sa Se­na­do at Kong­re­so na nag­ban­tang mag­lun­sad ng im­bes­ti­ga­syon sa na­tu­rang pon­do at kay Par­la­de mis­mo.

Nang hin­di ki­na­ya sa pa­na­na­kot, si­nak­yan na­man ng mi­li­tar at pu­lis ang kon­sep­to. Na­bun­yag ang ini­la­bas na me­mo­ran­dum ng Philip­pine National Police (PNP)-Re­gi­on 10 na nag-uu­tos sa mga pre­sin­to na mag­ta­yo ng ka­ni­lang ber­syon ng com­mu­nity pantry na ta­ta­wa­ging “Ba­ra­nga­ya­ni­han.” Ipi­nag-u­tos ni­to na “mag­ta­nim” ng mga be­ne­pi­sya­ryo, at ku­nan si­la ng lit­ra­to pa­ra ipa­la­ga­nap sa social me­dia, pa­ra diu­ma­no ipa­ki­ta ang “pa­sa­sa­la­mat” ng mga tao. Ina­min ng PNP na ang utos na “i-hijack” ang kon­sep­to ng com­mu­nity pantry ay nag­mu­la sa na­ka­ta­ta­as na upi­syal ng pu­lis at pa­ra diu­ma­no mag­sil­bi sa “kontra-in­sur­hen­sya­.”

“Wa­lang ka­hit anong pa­la­mu­ting ‘ba­ya­ni­han’ ang ma­ka­pag­pa­pa­ba­ngo sa pa­sis­ta at du­gu­ang re­kord ng PNP. Da­hil sa ka­ni­lang mga pa­sis­tang pang-aa­bu­so, kri­men at pa­nu­nu­pil sa ma­ma­ma­yan, ki­na­su­suk­la­man ang pu­lis at mi­li­tar ng sam­ba­ya­nan,” sa­got ng PKP sa pa­ka­nang ito ng PNP.