Pagpanikas sa mga mag-uuma sa sagingan
Niadtong Abril 6, nagpasaka og petisyon ngadto sa buhatan sa Regional Tripartite Wages and Productivity Board (RTWPB) sa Sto. Tomas, Davao del Norte ang United Pantaron Banana Workers Union (UPBWU) aron i-demanda ang usbaw sa suhulan sa tanang mamumuo sa rehiyon sa Davao. Ang maong rehiyon ang nag-unang tigmugna og saging sa nasud, pareho alang sa lokal ug eksport nga konsumo, (35% o 846,230 metriko tonelada sa milabayng ulahing kwarto sa 2020). Sama sa tanang mamumuong panguma, nag-ilaid sila sa labihan ka ubos nga suhulan nga ginapahamtang sa mga kapitalista ug agalong yutaan bisan pa taas ang demada sa saging sa kalibutanong merkado.
Subay sa petisyon, daan nang miubos ang bili sa ₱396 minimum nga suhulan alang sa mga mamumuong panguma sa rehiyon tungod sa taas nga implasyon sa presyo sa lana ug batakang palaliton. Giingon sa grupo nga ang maong kantidad wala pa gani katunga sa gikinahahanglang ₱1,057 nga suhulan aron mabuhi nga disente ang sa usa ka pamilya. Ginaingon sa pinakaulahing datos sa rehimen nga ang implasyon sa rehiyon misaka ngadto sa 2.7% gikan sa 1.9% niadtong Enero, nga pinakataas sukad Hunyo 2019. Ang ulahing pag-usbaw sa minimum nga suhulan sa rehiyon kaniadto pang Pebrero 2019.
Labihan ka lisod ang kahimtang sa mga mamumuong panguma ilalum sa pamaaging “pakyawan” tungod kay ginasuhulan lang sila subay sa gidaghanon sa saging nga ilang maproseso. Sa kadaghanang mga plantasyon, ginabayran lang ang mga mag-uuma og mumho nga $2.5-$3 (₱120-₱144) sa matag kahon sa saging nga motimbang og 13 kilos, o mokantidad og ₱9-₱11 matag kilo.
Ginakuhaan usab sa mga plantasyon og lain-laing gasto ang maong dyutay nga suhulan. Sa mga plantasyon sa multinasyunal nga kompanyang Dole pananglit, ginakaltasan sa kompanya ang gasto sa transportasyon (₱3.4 matag kahon); pagkarga o stevedoring (₱3.8); ug abang sa packing plant, irigasyon ug uban pang pasilidad (₱3.8). Sagad mabinlan na lang og kinatibuk-ang kita ang mga mag-uuma og ₱100 matag kahon o ₱7.7 matag kilo. Samtang, ang presyo sa saging sa merkado sa ubang nasud nga ga-import gikan sa Pilipinas mokabat hangtud ₱136 matag kilo. Sa Lapanday Foods Corp., nagakita ang mga mamumuo og kapin ₱2,000 aberids matag bulan, katugbang sa ₱70 matag adlaw gikan sa ilang binulan nga limpyong kita nga ₱15,000.
Ang saging ang pinakahalinon nga prutas sa kalibutan, ug lakip sa nag-unang agrikultural nga eksport sa nasud. Niadtong milabayng tuig, mikunhod ang kinatibuk-ang lokal nga produksyon og 101,000 MT ngadto sa 9.1 milyong MT. Bisan pa man, nagpabilin kining usa sa nag-unang agrikultural nga eksport sa nasud.
Niadtong 2020, katugbang sa 15% sa kinatibuk-ang produksyong agrikultural sa nasud ang lokal nga produksyon sa saging. Kapin 450,000 ektarya (sama ka daku sa 7 ka pinakadagkung syudad sa Metro Manila) ang plantasyon sa saging, mayorya niini anaa sa Mindanao ug nag-alagad sa merkadong pang-eksport. Ang pinakadaku niini mao ang Tagum Agricultural Development Company sa Panabo, Davao City (5,308 ektarya). Ginabaligya sa maong kompanya ang produkto niini ngadto sa Del Monte nga gipanag-iyahan sa pamilyang Campos kinsa nagpadagan usab sa kaugalingon niining mga plantasyon. Nag-unang mga dagkung kompanya sa industriya sa saging mao ang Dole Philippines (US), Sumifru Corp. (Japan), Lapanday Foods Corp. (Lorenzo) ug Unifrutti Tropical Philippines (Perinne).
Ang Pilipinas ang ikaduha sa pinakadaku nga tig-eksport og saging sa tibuok kalibutan. Gieksport ang mokabat sa 40% sa produkto sa saging niini (3.6 million MT) sa miaging tuig, nag-una sa Japan. Mahinungdanon usab nga puntingon nga ilalum ni Duterte, ang eksport sa Pilipinas ngadto sa China misaka og 500% gikan 319,291 MT niadtong 2016 ngadto 1.9 million MT niadtong 2019. Hapit tunga o 45% sa gi-import niini nga saging niadtong 2019 ug 2020 naggikan sa Pilipinas.
Dako ang pagkunhod sa gieksport nga saging panahon sa pandemya nag-una tungod sa paghugot sa pagbyahe. Niadtong 2020, mikunhod ang bili sa saging nga gieksport sa nasud og 21% ngadto sa $1.55 bilyon o ₱74.5 bilyon.
Sama sa mga miagi, padayong gipaboran ni Duterte ang mga kapitalista samtang nagpabungol sa mulo sa mag-uuma sa sagingan. Panahon sa pandemya, gipatuman sa iyang rehimen ang pipila ka programa aron suportahan ang dagkung kumpanya. Niadtong Disyembre 2020, gikatahong migahin ang rehimen og ₱220 milyon aron subsidyuhan ang produksyon sa dagkung plantasyon sa saging ilalum sa Productivity Enhancement Project. Niining Enero, gipautang sa rehimen og ₱645 milyon ang Hijo Superfoods Inc., usa ka kumpanya nga konektado sa Lapanday nga nagamugna og harina gikan sa saging. Ayha ang pandemya, gikataho usab nga gipautang niini og ₱1 bilyon ang Unifrutti aron pundohan ang pagpalapad sa plantasyon niini.