Mga kabutigan sa katapusan nga SONA ni Duterte
Ginhiwat ni Rodrigo Duterte ang iya katapusan nga State of the Nation Address (SONA) sa Batasan Pambansa Complex, Quezon City sang hapon sang Hulyo 26. Naglab-ot sang halos tatlo ka oras ang iya diskurso nga, pareho sang una, nakapokus sa militar kag kontra-insurhensya, kag mga paltik niya nga kampanya kontra-droga, terorismo kag korapsyon. Napulo’g duha ang ginduso niya nga prayoridad. Luwas sa duha, napasar na ang mga ini sa lebel komite sang Manubo nga Panalgan kag anum na ang may katumbas sa Senado.
Militar kag pulis bilang prayoridad
Sa tunga sang pandemya, indi ang ikaayong lawas sang publiko kag mga mamumugon sini ang prayoridad ni Duterte. Sa baylo, gin-una niya ang mga hagna para sa pondo pangpensyon sang Armed Forces of the Philippines kag Philippine National Police kag ligal nga representasyon sa mga tinawo sini nga imbolbado sa mga krimen kag anomalya. Ang mga hagna nga ini ang magapat-ud sa katampad sang mga suldado kag pulis sa iya paghari.
Gindayaw ni Duterte ang kriminal nga gera kontra-droga sa atubang sang malapad nga pagkundenar sini. Madugay na nga nahibal-an sang madamo nga ginagamit lang niya ang kampanya para ipwesto ang kaugalingon bilang hari sang mga drug lord sa pungsod.
Sa iya gera kontra-insurhensya, ginpanginwala sang Partido Komunista sang Pilipinas ang iya pahayag nga madinalag-on ang iya rehimen sa “pagresolbar” sa ugat sang armadong inaway. Daku nga kabutigan ang ginpabugal niya nga 17,000 hangaway sang Bagong Hukbong Bayan ang “nagsurender”, nga kadam-an lunsay mga sibilyan. Wala man sang kamatuoran nga masobra 15 prenteng gerilya sang BHB ang nadula sa nagligad nga lima ka tuig.
Paltik nga kampanya kontra-korapsyon
Puro kabutigan ang ginsambit ni Duterte bahin sa iya paltik nga kampanya kontra-korapsyon. Lakip diri ang “pagsipa” niya sa pwesto sa 43 upisyal sang Bureau of Immigration (BI) nga nadalahig sa padihot nga “pastillas” sang 2020, kag sa 200 iban pang empleyado nga nadalahig sa kagarukan.
Ang matuod, nakabalik na sa trabaho ang “ginsipa” nga ginsuspinder nga mga empleyado sang BI nga wala sang salabton. Wala man sang report nga nagpamatuod nga ginsipa ang 200 pang empleyado.
Sang 2020, ginpasuspinder man niya ang pagpubliko sa report sang balor kag propyedad sang mga upisyal sang gubyerno nga masami nabusisi para mabuyagyag ang pagkadalahig nila sa kagarukan.
Wala sang plano para sa pandemya
Wala sang kongkreto nga plano nga ginpresentar si Duterte sa iya SONA kon paano sabton ang pandemya nga Covid-19 sa atubang sang katalagman sang Delta baryant nga nagalapta subong sa pungsod.
Sa iya diskurso, ginmanduan ni Duterte ang National Employment Recovery Strategy Task Force nga pangunahan ang ginatawag Reform, Rebound, and Recover Program nga nagatuyo kuno nga bakunahan ang masobra isa ka milyon nga kwalipikado nga mamumugon para makatrabaho. Pero, nagapabilin nga kulang ang suplay sang bakuna bangud nakasalig ang rehimen sa limos nga bakuna halin sa ibang mga pungsod.
Pakitang-tawo lang ang mandu ni Duterte para tukuron ang Center for Disease Prevention and Control kag Virology and Vaccine Institute of the Philippines bangud tuman ka kabos man ang gintalana nga badyet sang iya rehimen para sa pangpubliko nga ikaayong lawas.
Pareho sa ginalauman, ginaparatsada ni Duterte ang pagpasar sa Foreign Investment Act, Public Service Act, kag Retail Trade Liberalization Act para todo nga ibukas ang ekonomya sa ngalan sang liwat nga pagpasikad sini. Ang mga ini aprubado na sang iya mga kahimbon sa lebel komite sang Kongreso. May ara man nga katumbas nga mga hagna sang mga ini sa Senado.
Iban pang kabutigan
Ginapabugal ni Duterte nga lakip kuno ang Pilipinas sa mga pungsod nga nakarehistro sang pinakamadasig nga pag-uswag sang ekonomya sa Asia antes ang pandemya. Pero ang matuod, panubo na ang padron sang gross domestic product sang Pilipinas halin 7.1% sang 2016 padulong 6.1% sang 2019.
Ginkaakig sang pumuluyo ang pagpabugal ni Duterte nga naresolbar na kuno niya ang problema sa trapiko kag pagbyahe dulot sang pagbukas sang malahalon nga mga dalan kag skyway. Tuman kalayo sini sa adlaw-adlaw nga pag-antus sang pumuluyo dulot sang kakulangon sang masakyan bangud sa mga restriksyon sa pagbyahe sang mga dyip.
Kabutigan man ang ginpabugal niya nga “pagsulong” sang independyente nga polisiya pangluwas wala sapayan ang nahibal-an sang tanan ang iya pag-ikog-ikog sa China kag US. Wala niya gintalakay ang pagtraidor niya nga pagbaligya sang West Philippine Sea sa China kabaylo sang suporta sa iya rehimen, kag paggamit niya sa Visiting Forces Agreement para makakubra sang mas daku nga ayuda militar halin sa US.
