Sa katapusan nga SONA ni Duterte: #DuterteWakasanNa, singgit sang pumuluyo
Suno sa mga report, 6,000 ang nagmartsa sa kahabaan sang Commonwealth Avenue sa Quezon City sang Hulyo 26 para tumbasan ang ikalima kag katapusan nga State of the Nation Address (SONA) ni Rodrigo Duterte. Nagpasakup sa protesta ang mga organisasyon halin sa Southern Tagalog kag Central Luzon. Sa tema nga “Duterte, wakasan!” kag “Goodbye Duterte”, liwat nila nga ginpanawagan ang pagtapos kag pagpasabat kay Duterte sa tanan niya nga mga krimen pareho sang madamuan nga pagpamatay, pagbaligya sa soberanya, napaslawan nga pagsabat sa pandemya kag lapnagon nga korapsyon. May pareho nga mga martsa sa mga syudad kag kabisera sang Cebu, Bacolod, Davao, Iloilo, Naga, Bayombong sa Nueva Ecija, Roxas sa Capiz kag Kalibo sa Aklan. May mga protesta man sa nagkalainlain nga syudad sa US, Canada kag Hongkong.
Antes ang SONA, naglunsar ang nagkalainlain nga sektor sang mga protesta kag aktibidad para iplastar ang tunay nga kahimtangan sang pumuluyo kag husgaran ang rehimen sa lima ka tuig nga kapalpakan sini.
Ginlunsar sang Kilusang Mayo Uno ang State of the Labor Address sang Hulyo 23 sa panawagan nga “ENDOterte” dulot sang kapaslawan niya nga ipatuman ang promisa nga tapuson ang kontraktwalisasyon. Ginatantya nga may 9.2 milyon tubtob 13.5 milyong indibidwal ang wala o kulang sa trabaho sa panahon sang pandemya.
Sang Hulyo 25, ginlunsar sang Kilusang Magbubukid ng Pilipinas ang State of Peasant Address agud kundenahon ang Rice Liberalization Law kag pagpatumbaya sang rehimen sa sektor sang agrikultura. Naglab-ot sa ₱90 bilyon ang perdi sang mga mangunguma sa palayan dulot sang liberalisasyon. Duso nila ₱15,000 subsidyo para sa produksyon sa panahon sang Covid-19.
“Wala sang kalinungan, wala sang hustisya.” Amo sini ang pagsuma sang Karapatan sa lima ka tuig nga pagginahum sang diktador nga si Duterte. Luwas pa sa 30,000 biktima sang “gera kontra-droga” sang rehimen, nakalista ini sang 414 kaso sang ekstrahudisyal nga pagpamatay, 2,725 kaso sang iligal nga pag-aresto nga labing nagdamo sa panahon sang militarista nga lockdown kag mga kaso sang pagpang-ipit sa mga progresibo kag aktibista. Nakalista man ang grupo sang 25 masaker sa idalom sang rehimen.
Wasay (ukon bagsak) ang grado nga ginhatag sang mga titser kay Duterte. “Wala kami sang nakita nga klaro nga programa para sa edukasyon,” suno sa Alliance of Concerned Teachers sang Hulyo 23. “Wala siya sang anuman nga mahambal nga achievement sa edukasyon.” Upod nga ginhatagan sang mga titser sang bagsak nga grado si Sec. Leonor Briones sang Department of Education (DepED). Siling nila, pabudlay sa mga titser, estudyante kag ila mga ginikanan ang “blended learning” sang DepEd.
#DutertePalpak ang husgar sang pamatan-on sa ginhiwat nga State of the Youth Address sang Hulyo 19. Ginpakamalaut nila ang wala-aksyon kag plano sang rehimen para sa luwas nga pagbukas sang mga eskwelahan sa panahon sang pandemya. Ginatantya nga ara sa 2.73 milyon ang nag-drop-out—10% halin sa 27.77 milyong nag-enrol sang akademikong tuig 2019-2020. Luwas diri, padayon nga ginaatake sang pasistang rehimen ang akademikong kahilwayan kag mga pahayagan pangkampus.
Doble nga pag-antus ang naagyan sang mga overseas Filipino worker (OFW) sa panahon sang pandemya nga Covid-19 bangud sa wala sang aksyon sang rehimen. Gamay katama nga 2% o 250,000 lang sa kabilugan nga 12 milyong OFW ang nakabaton sang ayuda. Sang mapilitan nga magpauli sa pungsod ang ginatos ka libo bangud nadulaan sang trabaho, gindasok sila sa mga pasilidad pangkwarantina. Antes pa ang pandemya, nag-atubang ang mga OFW sa mandatory PhilHealth membership kag dugang nga premium nga nagabalor sang ₱24,000 sa una nga tuig kag mandatory SSS membership kag pagtaas sang premium.
Subong man, naghiwat sang online nga mga porum ang mga grupong maki-kapalibutan kon sa diin ginkundenar nila ang mahigko kag maki-dumuluong nga polisiya pangkapalibutan sang rehimen. Ang sektor sang simbahan nagpanawagan nga tapuson ang pag-atake kag iligal nga pag-aresto sa ila kubay. Ginhusgahan naman sang mga grupong midya bilang kaaway sang hilway nga pamahayag ang rehimeng Duterte. Sa Mindanaw, ginpakamalaut sang mga Moro ang palpak nga rehabilitasyon sa Marawi City nga ginpulbos ni Duterte sang 2017 kag kawad-on sang kumpensasyon para sa mga bakwit.