Gipatas-an na ang ang-ang sa kampanya aron panason ang pait nga kasinatian sa 14 ka tuig nga balaod militar sa diktaduryang US-Marcos I dihang nakabalik na sa estado-poder ang ilang pamilya.

Gipili ni Ferdinand Marcos Jr ang National Museum sa Lungsod ng Maynila isip benyu sa iyang inagurasyon isip ika-17 nga presidente sa Hunyo 30. Matud niya, kini tungod kay nanumpa kuno dinhi ang nag-unang mga presidente sa mini nga republika niadtong balay-tigumanan pa kini sa Kongreso.

Ang tinuod, laraw sa mga Marcos nga tabunan ang kasaysayan sa maong balay-tigumanan isip lugar sa usa sa pinakadakung protesta sa mga estudyanteng Pilipino batok kang Ferdinand Marcos Sr. Dinhi gihimo ang makasaysayanong protesta niadtong dekada 1970 nga nagpaulbo sa gitawag og “First Quarter Storm” o FQS. Sa unang kwarto sa 1970, daw kalayo ang walag-too nga mga demonstrasyon sa Maynila ug sa tibuok nasud kung asa gatusan ka libong kabatan-onang Pilipino ang nahigmata ug milihok aron tay-ugon ang pundasyon sa nagharing estado.

Niadtong Enero 26, 1970, samtang nagtaho sa katawhan si Marcos Sr sa iyang ika-limang State of the Nation Address (una sa ikaduha niyang termino kanhing tig-upat pa tuig ang termino), nagtapok gawas sa balay-tigumanan ang mga kabatan-onan. Bitbit nila ang usa ka lungon nga nagsilbing simbolo sa kamatayon sa demokrasya ug effigy sa usa ka buwaya nga simbolo sa kurakot nga mga pulitiko.

Lakip sa mga nagprotesta ang 10,000 ka estudyanteng gikan sa mga eksklusibong kolehiyo ug unibersidad. Miipon sila sa mas dagkung grupo sa Kabataang Makabayan, Samahang Demokratiko ng Kabataan ug uban pang aktibistang sektor. Dihang migawas sa balay-tigumanan sa Kongreso ang magtiayong Marcos, gilabay kanila ang mga effigy nga lungon ug buwaya. Isip tubag, bangis nga gibungkag sa mga pulis ang aksyong protesta.

Milungtad ang dispersal og pipila ka oras nga nagsilbing pabilo sa serye sa mga protesta sa mga kabatan-onang estudyante sa tibuok Maynila ug sa lain-laing syudad ug lungsud sa nasud. Daw kalayo nga nagdilaab sa kabalilinhan sa tibuok nasud ang mga protesta gikan Enero hangtud Marso 1970. (Gidetalye sa librong “Days of Disquiet, Nights of Rage” ni Jose F. Lacaba ang mga eksena sa maong mga adlaw.)


Hulga sa katungod sa gawasnong panagtapok

Aron tabunan ang kasinatian sa FQS, hugot nga gibawal sa karon hepe sa pulis nga si Gen. Vicente Danao ang pagduul sa mga “iligal nga raliyista” sa National Museum sa adlaw sa inagurasyon. Gisuportahan ang maong dikta sa pagpanghadlok ni Gen. Eduardo Año ug sa kanhing tigdumala sa balaod militar nga si Juan Ponce Enrile sa pagsulting adunay himuon ang mga raliyista nga gitawag nila og mga “komunista” aron “pahiyain” si Marcos Jr sa maong adlaw.

Tubag sa Partido Komunista ng Pilipinas, dugay nang “makauulaw” ug walay kredibilidad ang pamilyang Marcos. Sayod ang mga Pilipino ug ang tibuok kalibutan nga gikawat nila ug sa ilang mga kroni ang bilyun-bilyong dolyar sa kwarta sa katawhan. Samtang nagpakatagbaw sila sa grabeng kahamugaway, ang mayorya sa katawhan naglunang sa kaylap nga kapobrehon ug kagutom, ug paturagas ang iligal nga pagpang-aresto ug detensyon, tortyur ug mga pagpamatay sa mga ginadudahang subersibo o bisan kinsa na lang ang makursunadahan sa mga armadong maton sa estado.

Gitin-aw sa National Union of People’s Lawyers nga dili kinahanglan og permit aron magpahigayon og usa ka pangpublikong katiguman, sukwahi sa ginasulti sa PNP. Matud sa mga abugado, protektado sa balaod ang katungod sa pagrali ug ang pagpangayo og permit aron lamang mahatagan og pagtugot ang lokal nga gubyerno sa panahon ug lugar sa pagalunsaran niini.

“Ang katungod magprotesta langkub sa duha ka magkabulag nga garantiya sa Bill of Rights—ang katungod magpadayag ug katungod sa malinawong asembliya,” matud sa grupo. Sa ingon, dili mamahimong arestuhon, kasuhan, pig-uton o silutan sa unsamang pamaagi ang kinsamang nagasalmot sa usa ka malinawong rali.